Κανόνες και μέθοδοι προστασίας
Προκειμένου να μπορούμε να συναλλασσόμαστε εύκολα, γρήγορα, οικονομικά αλλά και με ασφάλεια μέσω Internet, καλό είναι να έχουμε υπόψη μας μια σειρά από απλούς κανόνες και μεθόδους προστασίας που προτείνουν ο "Ελληνικός Κόμβος Ασφαλούς Διαδικτύου" (http://www.saferinternet.gr/) και η "Ομάδα Δράσης για την Ψηφιακή Ασφάλεια - DART" που έχει δημιουργήσει το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών (http://www.psifiakiellada.gr/).
1. Πρώτο απ' όλα, οι γνωστές και εδραιωμένες εταιρείες πρέπει να είναι το ίδιο αξιόπιστες στο Διαδίκτυο, όσο και στην πραγματική ζωή. Έτσι σε μια αξιόπιστη εμπορική ιστοσελίδα πρέπει να υπάρχει πάντα ξεκάθαρος προσδιορισμός της εταιρείας με το όνομά της, τη διεύθυνση, τον αριθμό τηλεφώνου, στοιχεία επικοινωνίας κλπ. Ακόμη σε μία αξιόπιστη ιστοσελίδα, τα χαρακτηριστικά του προϊόντος ή των υπηρεσιών που παρέχονται είναι σαφή και εύκολα προσβάσιμα. Μπορούμε, επίσης, να ενημερωθούμε για την "ταυτότητα" της ιστοσελίδας του ηλεκτρονικού καταστήματος που επισκεπτόμαστε, αναζητώντας τη μέσα από τα μητρώα του Internet (πχ στη διεθνή βάση δεδομένων http://www.whois.net/ ή την Ελληνική https://grweb.ics.forth.gr/whois_el.jsp). Ακόμη, είναι χρήσιμο να κάνουμε έλεγχο και μέσω του τηλεφωνικού αριθμού του φυσικού καταστήματος, η αναγραφή το οποίου είναι υποχρεωτική στην ιστοσελίδα.
2. Πριν προβούμε σε μία εμπορική συναλλαγή μέσω Internet, οφείλουμε να αναζητούμε τους όρους χρήσης, οι οποίοι στις αξιόπιστες ιστοσελίδες κανονικά είναι εύκολα προσβάσιμοι και διαφανείς. Τους διαβάζουμε προσεκτικά και εξετάζουμε αν στην τιμή του προϊόντος που αγοράζουμε περιλαμβάνονται όλες οι τυχόν χρεώσεις (φόροι, μεταφορικά έξοδα, κλπ).
Στις αξιόπιστες εμπορικές σελίδες οι παραγγελίες μας επιβεβαιώνονται με e-mail και διατηρούμε το δικαίωμα ανάκλησής τους. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ε.Ε., μπορούμε να ακυρώσουμε μια υπηρεσία και να επιστρέψουμε ένα προϊόν μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που συνήθως είναι 7 - 15 μέρες. Για την επιστροφή, είναι πιθανό να χρεωθούμε εμείς τα έξοδα, εκτός αν πρόκειται για ελαττωματικό προϊόν. Στην περίπτωση αυτή, όπως και στην κακή εκτέλεση μιας υπηρεσίας που ζητήσαμε ηλεκτρονικά, μπορούμε να αποτεινόμαστε:
4. Αποφεύγουμε να κάνουμε ηλεκτρονικές συναλλαγές από υπολογιστές τρίτων ή δημόσια προσβάσιμους (πχ από Internet καφέ, εταιρικούς υπολογιστές κλπ). Επίσης, αν παραπάνω από ένας χρήστης έχει πρόσβαση στον υπολογιστή που χρησιμοποιούμε, καλό θα ήταν να απενεργοποιήσουμε τη δυνατότητα απομνημόνευσης κωδικών του browser μας και πριν φύγουμε από τον υπολογιστή, να σβήσουμε το ιστορικό πλοήγησης (history) και τα cookies. Φυλάσσουμε τους κωδικούς μας σε ασφαλές μέρος. Δεν χρησιμοποιούμε για κωδικό ονόματα οικείων μας, ημερομηνίες γέννησης, επετείων κλπ που εύκολα μπορεί να μαντέψει κανείς.
Ακόμη, αν έχουμε επιφυλάξεις για τη χρήση πιστωτικής κάρτας για τις ηλεκτρονικές μας συναλλαγές, μπορούμε να προμηθευτούμε μια από τις προπληρωμένες κάρτες που κυκλοφορούν στην αγορά και στις οποίες ελέγχουμε οι ίδιοι το ανώτατο χρηματικό όριο συναλλαγών.
5. Προστατεύουμε τα προσωπικά μας δεδομένα στο ηλεκτρονικό περιβάλλον με την ίδια σοβαρότητα που το κάνουμε και στον φυσικό κόσμο. Να ξέρουμε ότι αυτά τα δεδομένα, όταν χρησιμοποιούνται στο Διαδίκτυο, δεν είναι "ελεύθερο εμπόρευμα".
Έτσι, εταιρείες και φορείς που τα συνέλεξαν για κάποια συναλλαγή μας, πρέπει να τα χρησιμοποιούν μόνο γι' αυτήν και για όσο χρόνο είναι αναγκαίο. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να μεταβιβάζουν τέτοια δεδομένα σε άλλη εταιρεία και φορέα χωρίς την προσωπική μας συγκατάθεση. Επίσης, καμία σοβαρή επιχείρηση δεν πρόκειται να μας ενοχλήσει για να μας ζητήσει προσωπικά δεδομένα, όπως ημερομηνίες γέννησης, αριθμούς πιστωτικών καρτών κλπ, μέσω e-mail ή στο τηλέφωνο.
Σε τηλεφωνικές συναλλαγές μπορεί να ρωτήσουν τέτοια στοιχεία μόνο όταν έχουμε καλέσει εμείς και αυτό προς επαλήθευση της ταυτότητάς μας. Εάν κάποια "εταιρεία" κάνει το αντίθετο, στην καλύτερη των περιπτώσεων επιδιώκει αθέμιτα να "ψαρέψει" στοιχεία για λόγους μάρκετινγκ και διαφήμισης. Στη χειρότερη περίπτωση πρόκειται για "εταιρεία - μαϊμού" που θα θελήσει να μας εξαπατήσει με τη μέθοδο του "ψαρέματος" (fishing όπως είναι στη γλώσσα του Διαδικτύου).
1. Πρώτο απ' όλα, οι γνωστές και εδραιωμένες εταιρείες πρέπει να είναι το ίδιο αξιόπιστες στο Διαδίκτυο, όσο και στην πραγματική ζωή. Έτσι σε μια αξιόπιστη εμπορική ιστοσελίδα πρέπει να υπάρχει πάντα ξεκάθαρος προσδιορισμός της εταιρείας με το όνομά της, τη διεύθυνση, τον αριθμό τηλεφώνου, στοιχεία επικοινωνίας κλπ. Ακόμη σε μία αξιόπιστη ιστοσελίδα, τα χαρακτηριστικά του προϊόντος ή των υπηρεσιών που παρέχονται είναι σαφή και εύκολα προσβάσιμα. Μπορούμε, επίσης, να ενημερωθούμε για την "ταυτότητα" της ιστοσελίδας του ηλεκτρονικού καταστήματος που επισκεπτόμαστε, αναζητώντας τη μέσα από τα μητρώα του Internet (πχ στη διεθνή βάση δεδομένων http://www.whois.net/ ή την Ελληνική https://grweb.ics.forth.gr/whois_el.jsp). Ακόμη, είναι χρήσιμο να κάνουμε έλεγχο και μέσω του τηλεφωνικού αριθμού του φυσικού καταστήματος, η αναγραφή το οποίου είναι υποχρεωτική στην ιστοσελίδα.
2. Πριν προβούμε σε μία εμπορική συναλλαγή μέσω Internet, οφείλουμε να αναζητούμε τους όρους χρήσης, οι οποίοι στις αξιόπιστες ιστοσελίδες κανονικά είναι εύκολα προσβάσιμοι και διαφανείς. Τους διαβάζουμε προσεκτικά και εξετάζουμε αν στην τιμή του προϊόντος που αγοράζουμε περιλαμβάνονται όλες οι τυχόν χρεώσεις (φόροι, μεταφορικά έξοδα, κλπ).
Στις αξιόπιστες εμπορικές σελίδες οι παραγγελίες μας επιβεβαιώνονται με e-mail και διατηρούμε το δικαίωμα ανάκλησής τους. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ε.Ε., μπορούμε να ακυρώσουμε μια υπηρεσία και να επιστρέψουμε ένα προϊόν μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που συνήθως είναι 7 - 15 μέρες. Για την επιστροφή, είναι πιθανό να χρεωθούμε εμείς τα έξοδα, εκτός αν πρόκειται για ελαττωματικό προϊόν. Στην περίπτωση αυτή, όπως και στην κακή εκτέλεση μιας υπηρεσίας που ζητήσαμε ηλεκτρονικά, μπορούμε να αποτεινόμαστε:
- Στο εμπορικό κατάστημα από το οποίο κάναμε την αγορά
- Στον επαγγελματικό σύλλογο και στο Επιμελητήριο στο οποίο ανήκει ο e-έμπορος
- Στην υπηρεσία προστασίας του καταναλωτή το Υπουργείου Ανάπτυξης (τηλ 1520)
- Στην υπηρεσία πελατών της τράπεζας της οποίας έγινε τυχόν χρήση μιας πιστωτικής κάρτας
- Στις ενώσεις καταναλωτών (ΕΚΠΟΙΖΩ, ΙΝΚΑ, ΚΕΠΚΑ κλπ)
- Στο Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της ΕΛ.ΑΣ.
4. Αποφεύγουμε να κάνουμε ηλεκτρονικές συναλλαγές από υπολογιστές τρίτων ή δημόσια προσβάσιμους (πχ από Internet καφέ, εταιρικούς υπολογιστές κλπ). Επίσης, αν παραπάνω από ένας χρήστης έχει πρόσβαση στον υπολογιστή που χρησιμοποιούμε, καλό θα ήταν να απενεργοποιήσουμε τη δυνατότητα απομνημόνευσης κωδικών του browser μας και πριν φύγουμε από τον υπολογιστή, να σβήσουμε το ιστορικό πλοήγησης (history) και τα cookies. Φυλάσσουμε τους κωδικούς μας σε ασφαλές μέρος. Δεν χρησιμοποιούμε για κωδικό ονόματα οικείων μας, ημερομηνίες γέννησης, επετείων κλπ που εύκολα μπορεί να μαντέψει κανείς.
Ακόμη, αν έχουμε επιφυλάξεις για τη χρήση πιστωτικής κάρτας για τις ηλεκτρονικές μας συναλλαγές, μπορούμε να προμηθευτούμε μια από τις προπληρωμένες κάρτες που κυκλοφορούν στην αγορά και στις οποίες ελέγχουμε οι ίδιοι το ανώτατο χρηματικό όριο συναλλαγών.
5. Προστατεύουμε τα προσωπικά μας δεδομένα στο ηλεκτρονικό περιβάλλον με την ίδια σοβαρότητα που το κάνουμε και στον φυσικό κόσμο. Να ξέρουμε ότι αυτά τα δεδομένα, όταν χρησιμοποιούνται στο Διαδίκτυο, δεν είναι "ελεύθερο εμπόρευμα".
Έτσι, εταιρείες και φορείς που τα συνέλεξαν για κάποια συναλλαγή μας, πρέπει να τα χρησιμοποιούν μόνο γι' αυτήν και για όσο χρόνο είναι αναγκαίο. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να μεταβιβάζουν τέτοια δεδομένα σε άλλη εταιρεία και φορέα χωρίς την προσωπική μας συγκατάθεση. Επίσης, καμία σοβαρή επιχείρηση δεν πρόκειται να μας ενοχλήσει για να μας ζητήσει προσωπικά δεδομένα, όπως ημερομηνίες γέννησης, αριθμούς πιστωτικών καρτών κλπ, μέσω e-mail ή στο τηλέφωνο.
Σε τηλεφωνικές συναλλαγές μπορεί να ρωτήσουν τέτοια στοιχεία μόνο όταν έχουμε καλέσει εμείς και αυτό προς επαλήθευση της ταυτότητάς μας. Εάν κάποια "εταιρεία" κάνει το αντίθετο, στην καλύτερη των περιπτώσεων επιδιώκει αθέμιτα να "ψαρέψει" στοιχεία για λόγους μάρκετινγκ και διαφήμισης. Στη χειρότερη περίπτωση πρόκειται για "εταιρεία - μαϊμού" που θα θελήσει να μας εξαπατήσει με τη μέθοδο του "ψαρέματος" (fishing όπως είναι στη γλώσσα του Διαδικτύου).